جامعه پویا - مهدی فنونی‌زاده در پاسخ به این سوال که چگونه مواد مخدر، زندگی گلادیاتور ایرانی را بلعید؟ این طور جواب داده است: «وقتی از پاس تهران جدا شدم، حس می‌کردم دیگر به انتهای فوتبالم رسیده‌ام. می‌خواستم کار جدیدی شروع کنم. دوستم به من تعارف زد و گفت با یک بار کشیدن، هیچ کس معتاد نشده. می‌خواستم کم نیاورم، کشیدم و ... ». فنونی‌زاده در سال 1993 به عنوان سومین فوتبالیست برتر آسیا پس از «کازویوشی میورا» ی ژاپنی و «فهد البیشی» عربستان انتخاب شد. خیلی از فوتبالیست‌ها و طرفداران ورزش فوتبال هنوز 2 گل از فاصله بسیار دور او به تیم ملی عربستان در بازی‌های مقدماتی جام جهانی 1994 را به یاد دارند. خیلی از کارشناسان ورزش هم به او لقب آر‌پی جی فوتبال ایران را دادند و اعتقاد دارند هنوز هم کسی نتوانسته همانند او بازی کند. در ادامه، می‌خواهیم درباره این تصور که آیا افراد با یک بار مصرف مواد معتاد می شوند یا نه، چند نکته را توضیح دهیم.
متغیرهای مصرف مجدد را جدی بگیرید
در باب دلایل علمی و فیزیولوژیکال اعتیاد باید خاطرنشان کرد که بی‌شک هیچ بدنی با یک بارمصرف معتاد نخواهد شد، منتها موضوع متغیرهای مسبب مصرف مجدد است که فرد را به مصرف بلندمدت سوق می‌دهد. یعنی نکته‌ای که آقای فنونی‌زاده باید آن زمان که دوستش چنین ادعایی را مطرح می‌کرده مورد توجه قرار می‌داده، همین متغیرهای مسبب مصرف مجدد مواد بوده است. این متغیرها معمولا دو دسته هستند:
فردی و روان شناختی
در نهاد هر فردی، انباره‌ای از اضطراب‌ها و ناکامی‌های خرد و کلان نهفته است که گاه با یک رخداد شتاب دهنده فرصت بروز و تخلیه پیدا می‌کند. مصرف انواع روان گردان‌ها از جمله گروه مخدرها می‌تواند باعث نشئگی خوشایند شود که خوشامد فرد باشد. مخدرها با کاهش کاذب تنش های ذهنی در کوتاه مدت و متاسفانه برگشت آن‌ها در دوره خماری، فرد را به مصرف و کاهش تنش مجدد سوق می‌دهند. پس عامل اصلی اعتیاد فرد انتخاب روش اشتباه در آرام‌سازی خود است که با تکرار آن اعتیاد جان می گیرد و ادامه پیدا می‌کند.نتیجه این که اگر فردی به اصطلاح با یک بار مصرف معتاد می‌شود، این توان ماده مصرفی در اعتیادزایی نیست بلکه تمایل نهان و فروخفته خود فرد در استفاده و کاهش تنش‌های خود است که به صورت اشتیاق مصرف و در نهایت اعتیاد خود را نشان می‌دهد. این همان چیزی است که آقای فنونی‌زاده هم تا حدودی با بیان مشکلاتش بعد از جدایی از پاس تهران به‌آن اشاره کرده است.
اجتماعی و جامعه شناختی
معمولا فوتبالیست های محترم افرادی برون گرا و بسیار مشتاق دورهمی هستند که بی‌شک احتمال همراهی با دوستان در این بزم‌ها باعث می‌شود که به اصطلاح نخواهند کم بیاورند. روحیه ورزشکاری و تصور قوای بدنی هم موجب تشدید این فانتزی روئین تنی می شود و ورزشکار محترم را با این تصورات غلط به کام اعتیاد می‌کشاند. البته بسیاری از افراد با تصورات این گونه و به ویژه با اصطلاح «مصرف تفریحی» و من معتاد نیستم به دام می‌افتند. وجود تصورات غلط درخصوص برخی مواد روان گردان می‌تواند موجب اعتیاد افراد شود که معمولا این تبلیغات توسط شبکه مافیایی تولید و پخش به کمک صفحات اجتماعی برای گروه هدف عرضه می شود.برای مثال مواد صنعتی جدید که به اشکال قرص های رنگارنگ عرضه می شوند
خیلی کمتر ترس اعتیاد به سبک مواد مخدر سنتی را در فرد بر می انگیزند بنابراین به شدت احتمال تست کردن و مصرف مجدد را افزایش می دهند که متاسفانه این دسته مواد بین نوجوانان بسیار شایع‌تر است.
نویسنده : رضا زیبایی| کارشناس ارشد روان شناسی