جامعه پویا -معده درد یکی از دردهای شایع میان همه مردم دنیا است که البته می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. اما نکته مهم این است که بسیاری از معده دردها را می توان در خانه درمان کرد.
همه دردهای شکمی معده درد نیست
وقتی فردی برای معده درد به پزشک مراجعه می‌کند، این درد معمولاً مربوط به عضو خاصی به نام معده نیست و ممکن است علت و منشأ دیگری داشته باشد. از جمله علل جدی معده درد می‌توان به التهاب آپاندیس و مشکلات مربوط به بارداری اشاره کرد. بااین‌حال، در اکثر موارد، درد معده بدون نیاز به اقدامات خاص پزشکی، مانند جراحی، بهبود می‌یابد.
تشخیص علت معده درد با استفاده از ترکیبی از سوابق پزشکی و گذشته بیمار، معاینات فیزیکی و انجام آزمایشات مختلف انجام می‌شود. بسته به علت، معده درد، ممکن است شامل زخم معده، بیماری کیسه صفرا، مسمومیت غذایی، مشکلات آپاندیس، سرطان، مشکلات زنان و مربوط به زایمان و مشکلات عروقی و عصبی باشد.
ناراحتی یا اختلال در عملکرد هر اندام یا قسمتی از شکم می‌تواند باعث دردی شود که در کل ناحیه شکمی بازتاب می‌یابد. علل شایع‌تر معده درد می‌تواند شامل گاز، سوء هاضمه، یبوست و اسهال، و بیماری‌های عفونی مانند آنفولانزا باشد. علل غیرمعمول‌تر عبارتند از:
ذات‌الریه
انفارکتوس میوکارد یا حمله قلبی
فتق
پریتونیت، عفونت پوشش معده
انسداد روده
آپاندیسیت
پانکراتیت
سنگ کلیه
کیست‌های تخمدان
مهمترین دلایل معده درد چیست
معده درد می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که اگر منشاء آن را بدانید می توانید به راحتی آن را درمان کنید
۱. مسمومیت غذایی
باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های موجود در غذا باعث بروز این بیماری می‌شوند. درد معده یکی از علائم مهم مسومیت غذایی است. از سایر علائم می‌توان به اسهال، حالت تهوع، استفراغ، کمبود انرژی و افزایش درجه حرارت بدن اشاره کرد.
معمولاً این مشکل به‌طور خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند. اما اگر بدنتان دچار کم‌آبی شده است، در استفراغ یا مدفوع خود خون مشاهده می‌کنید یا شدت اسهال زیاد است یا بیش از سه روز طول کشیده است، باید به پزشک مراجعه کنید.
۲. غذاهای اسیدی
غذاهای اسیدی مثل آبمیوه‌ها و گوجه‌فرنگی می‌توانند معده را تحریک کنند. جایگزین کردن آبمیوه‌ها با آب یا چای به کاهش درد معده کمک می‌کند.
۳. غذاهای نفاخ
علت معده درد شدید و ناگهانی
نفخ و افزایش تولید گاز در دستگاه گوارش، معده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نوشیدنی‌های شیرین و بعضی از غذاها مانند پیاز، حبوبات و کلم از خوراکی‌هایی هستند که می‌توانند تولید گاز را افزایش دهند. جویدن آدامس یا غذا خوردن با دهان باز هم باعث بلعیدن هوا و بروز نفخ می‌شود.
۴. غذاهای پرادویه
فلفل چیلی که برای طعم‌دهی به غذاها استفاده می‌شود، حاوی ماده‌ای به نام کپسایسین (Capsaicin) است. این ماده‌ی شیمیایی باعث احساس گرما و سوزش می‌شود و ممکن است قسمت‌های حساس بدن از جمله معده را تحریک کند.
۵. سوء هاضمه
ممکن است بعد از نوشیدن یا خوردن مواد غذایی دچار سوء هاضمه شوید. سوء هاضمه علاوه بر معده درد، نفخ هم ایجاد می‌کند. گاهی اوقات، اسید معده که در هضم غذاها نقش دارد، دیواره‌ی پوششی معده را تحریک کرده و باعث سوء هاضمه می‌شود. غذاهای پرچرب، کافئین و نوشیدنی‌های شیرین یا الکلی سوء هاضمه را بدتر می‌کنند. اگر پرهیز از مصرف بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها در رفع این مشکل گوارشی مؤثر نبود، می‌توان از داروهای بدون نسخه که به عنوان آنتی اسید (ضداسید) شناخته می‌شوند، استفاده کرد.
۶. کافئین
کافئین، ماده‌ی محرکی است که در چای و قهوه یافت می‌شود. این ماده می‌تواند معده را تحریک و برای بعضی افراد مشکلات گوارشی ایجاد کند. اگر به مصرف چای و قهوه علاقه‌مند هستید، می‌توانید از چای و قهوه‌ی بدون کافئین استفاده کنید.
۷. الکل
نوشیدنی‌های الکلی باعث نفخ می‌شوند. این دسته از نوشیدنی‌ها علائم سوزش سر دل را هم تشدید می‌کنند.
۸. زیاده‌روی در مصرف غذا
پر کردن بیش از حد معده با غذا برای سلامتی خوب نیست. درد معده بعد از غذا خوردن ممکن است نشانه‌ی مصرف بیش از حد غذا باشد.
۹. عدم تحمل لاکتوز
علت معده درد
لاکتوز، قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی است. اگر در بدن به اندازه‌ی کافی آنزیم «لاکتاز» وجود نداشته باشد، دستگاه‌ی گوارش در تجزیه‌ی این قند دچار مشکل می‌شود. عدم تحمل لاکتوز با علائمی مثل اسهال، تولید گاز در دستگاه‌ی گوارش، نفخ و درد شکم مشخص می‌شود.
عدم تحمل لاکتوز هیچ درمانی ندارد. اما شما می‌توانید با مصرف لبنیات بدون لاکتوز یا استفاده از قرص‌هایی که به هضم لاکتوز کمک می‌کنند و بدون نسخه قابل تهیه هستند، علائم آن را کنترل کنید. بعضی افراد فقط هنگام مصرف شیر دچار مشکلات گوارشی می‌شوند و می‌توانند به‌راحتی از سایر محصولات لبنی از جمله ماست استفاده کنند.
۱۰. آلرژی غذایی
این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که بدن یک غذای خاص را با یک عامل مضر یا بیماری‌زا اشتباه می‌گیرد و سعی می‌کند در برابر آن از شما دفاع کند. آلرژی غذایی علاوه بر معده درد، می‌تواند علائم دیگری مانند سوزن سوزن شدن و تورم دهان و گلو را هم ایجاد کند.
در موارد شدید، اگر آلرژی بلافاصله با دارویی به نام «اپی نفرین» درمان نشود، به شوک و حتی مرگ منجر می‌شود. صدف، بادام‌زمینی و سایر مغزهای خوراکی، ماهی، تخم‌مرغ و شیر از رایج‌ترین غذاهایی هستند که بعضی افراد به آن‌ها حساسیت دارند.
درمان خانگی معده درد
بسیاری از دلایل معده درد را می توان خیلی راحت از بین برد و در خانه آن را درمان کرد که چند روش آن در زیر آمده است.
مصرف زنجبیل
در زنان باردار یا افرادی که تحت شیمی‌درمانی هستند، زنجبیل می‌تواند به درمان معده درد و حالت تهوع کمک کند. افرادی که با مشکلات معده مواجه هستند، می‌توانند زنجبیل را به غذای خود اضافه کنند یا آن را به صورت دمنوش مصرف کنند. هرچند که زیاده‌روی در مصرف زنجبیل ممکن است منجر به عوارض جانبی مانند سوزش سردل و اسهال شود. اگر از داروهای ضدانعقاد خون (مانند وارفارین) استفاده می‌کنید، قبل از مصرف زنجبیل یا قرص زنجبیل حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
شیرین بیان
اگر به دنبال راهی برای درمان معده درد با دارو گیاهی هستید، می‌توانید دمنوش ریشه شیرین را امتحان کنید. برای تهیه این دمنوش، یک یا دو قاشق چای‌خوری شیرین بیان را با آب جوش مخلوط کرده و سپس آن را مصرف کنید. به یاد داشته باشید که زیاده‌روی در مصرف شیرین بیان ممکن است عوارض جانبی مانند افزایش فشار خون و کاهش سطح پتاسیم ایجاد کند. این مشکل به خصوص برای افرادی خطرناک است که فشار خون بالا، بیماری کلیوی یا بیماری قلبی دارند.
بابونه
از دمنوش بابونه به عنوان یکی از بهترین درمان‌های معده در طب سنتی یاد می‌شود. بابونه دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند به تسکین علائم ناشی از گاستریت (ورم معده)، گاستروانتریت، بیماری رفلاکس معده به مری و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) کمک کند. علاوه‌براین، بابونه حاوی ترکیبات گیاهی به نام پلی‌فنول است که سیستم گوارشی را آرام می‌کنند و علائمی مانند سوء هاضمه و استفراغ را کاهش می‌دهند.
نعنا فلفلی
استفاده از نعناع می‌تواند به تسکین درد معده کمک کند. این گیاه حاوی ترکیبات فعال منتول و متیل سالیسیلات است که هر دو دارای اثرات ضداسپاسم هستند و می‌توانند ناراحتی معده، حالت تهوع و کرامپ را برطرف کنند. بااین‌حال، برای کسانی که از بیماری رفلاکس معده به مری یا سوزش سردل رنج می‌برند، استفاده از این گیاه مناسب نیست.
میخک
از گیاهان مؤثر برای کاهش درد معده می‌توانیم به میخک اشاره کنیم. این گیاه ترشحات معده را زیاد می‌کند و منجر به کاهش گاز آن می‌شود. همچنین، در افرادی که اسهال و استفراغ دارند، استفاده از میخک می‌تواند بیماری را رفع کند.
همچنین ترکیب میخک پودر شده با یک قاشق غذاخوری عسل و مصرف آن قبل از خواب می‌تواند به‌عنوان درمان قطعی درد معده مؤثر باشد. ازطرفی باتوجه‌به این‌که میخک تأثیر منفی در بارداری ندارد، می‌تواند به عنوان یک راه‌حل خانگی برای درمان درد معده در اوایل بارداری استفاده شود.
یکی دیگر از روش‌های استفاده از میخک، تهیه دمنوش آن است. برای این کار می‌توانید چند عدد میخک را درون یک لیوان آب جوش بریزید و روی آن را به مدت ۱۵ دقیقه بگذارید. سپس می‌توانید این دمنوش را مصرف کنید.
دارچین
دارچین حاوی چندین آنتی‌اکسیدان است که هضم غذا را سریع‌تر می‌کند و از درد و آسیب معده می‌کاهد. همچنین، با مصرف دارچین می‌توان سوزش سر دل و سوء هاضمه را کاهش داد. ترکیب پودر دارچین به صورت ادویه در غذاها یا استفاده از چای دارچین برای درمان خانگی درد معده مفید است. دارچین به‌عنوان تقویت‌کننده معده در طب سنتی بسیار توصیه می‌شود. بااین‌حال، اگر فرد با مصرف روزانه‌ی دارچین احساس ناراحتی کند یا دچار یبوست شود، می‌تواند میزان مصرف را به دو یا سه بار در روز کاهش دهد.
زیره
زیره یکی دیگر از گیاهان مؤثر در درمان خانگی معده درد شدید است. این گیاه مواد فعالی دارد که منجر به کاهش سوء هضم، اسید معده، تولید گاز در معده و کاهش التهاب در روده می‌شود. با توجه به تاثیر ضد میکروبی که زیره دارد، استفاده از آن برای درمان معده درد بسیار مفید است. برای استفاده از زیره، می‌توانید از پودر زیره در غذاها استفاده کنید، یا دمنوش زیره را تهیه کرده و روزانه به صورت جرعه جرعه از آن بنوشید. همچنین، می‌توانید به صورت روزانه از عرق زیره نیز استفاده کنید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا در کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر و کولیت تقش بسزایی ایفا می‌کند. مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه ۱۰ میلی‌لیتر شربت آلوئه‌ورا به‌مدت ۴ هفته می‌تواند سوزش سردل، نفخ، آروغ زدن، حالت تهوع و استفراغ را برطرف کند. بااین‌حال، مصرف آلوئه‌ورا ممکن است باعث کرامپ و درد شکم شود و برای تأیید اثرات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
چه زمانی برای معده درد به دکتر مراجعه کنیم
همانطور که گفته شد در بسیاری از موارد لازم نیست برای درمان معده درد نزد دکتر بروید اما در موارد حاد که معده درد بیش از 24 ساعت طول بکشد حتما باید به دکتر مراجعه کنید چرا که می تواند ناشی از یک بیماری حاد مانند خونریزی معده یا التهاب و عفونت باشد.
بنابراین توجه داشته باشید اگر درد معده شدت زیادی گرفت یا بیش از چند ساعت طول کشید حتما نزد دکتر بروید و آن را تحت نظر بگیرید.
نکته : آنچه در بخش سلامت سایت جنایی منتشر می شود جنبه اطلاع رسانی دارد. برای درمان حتما با پزشک خود مشورت کنید.