چطور برای مهریه درخواست اعسار بدهیم

جامعه پویا -با صدور گواهی از اداره ثبت امکان ثبت دادخواست مطالبه مهریه فراهم می‌شود. مطابق ماده 4 قانون حمایت خانواده رسیدگی به دعوای مهریه در صلاحیت دادگاه خانواده است. پس از ثبت دادخواست به همراه ضمائم آن از جمله گواهی اخذ شده از اجرای ثبت و سند ازدواج یا رونوشت آن و ... دادخواست به شعبه‌ای از شعبات دادگاه خانواده برای رسیدگی ارجاع می‌شود و مطابق با میزان مهریه مطالبه شده در دادخواست حکم به محکومیت خوانده (زوج) به پرداخت مهریه صادر می‌شود. در رأی صادره از دادگاه خانواده 20 روز مهلت اعتراض در نظر گرفته می‌شود و زوج یا زوجه، هر کدام که نسبت به رأی، اعتراضی دارند می‌توانند به رأی اعتراض کنند و در یکی از شعبات دادگاه تجدید نظر به اعتراضشان رسیدگی می‌شود. نمونه رای محکومیت مهریه: گردشکار- خواهان دادخواستی به خواسته فوق به طرفین خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رأی می‌نماید.

رأی دادگاه دادگاه چگونه است 

در خصوص دعوی خانم/ آقای .................... فرزند .................. با وکالت خانم/ آقای ...................... به طرفیت خانم/ آقای ...................... فرزند ................... به خواسته صدور حکم به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی برای وصول مهریه و نیز الزام همسر خود به پرداخت مهریه به تعداد 114 عدد سکه تمام بهار آزادی دادگاه با احراز رابطه دائم زوجیت طرفین به دلالت تصویر مصدق سند نکاحیه پیوست دادخواست. درخصوص اعسار خواهان با توجه به اینکه مسجلین استشهادیه عدم توانایی زوجه برای پرداخت هزینه دادرسی را تصدیق کرده و زوجه دانشجو می‌باشد و خوانده در دادگاه حاضر شده و دلیلی بر ملائت ایشان ارائه نداده است مستنداً به ماده 5 قانون حمایتخانواده مصوب 1391، خواهان را از هزینه دادرسی در پرونده حاضر موقتاً تا زمان اجرای حکم معاف می‌نماید و در خصوص تقاضای دوم خواهان مبنی بر مطالبه مهریه نظر به اینکه خوانده در دادگاه حاضر شده و دلیلی بر پرداخت مهریه همسرش به دادگاه ارائه نداشته عنایتاً به مندرجات سند نگاحیه و مستنداً به ماده 1082 قانون مدنی و تبصره الحاقی آن دادگاه حکم به محکومیت خوانده به پرداخت 114 عدد سکه تمام بهار آزادی به انضمام خسارات دادرسی از بابت مهریه و مبلغ 990/566/14 تومان بابت هزینه دادرسی را در حق خواهان صادر و اعلام می‌دارد. حکم صادره حضوری و ظرف 20 روز قابل تجدیدنظر خواهی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران است.

  
 
پس از گذشت مدت زمان 20 روز و اتمام مهلت اعتراض یا پس از اعتراض و صدور رأی قطعی زوجه باید به سرعت با تقاضای کتبی ، برای تشکیل پرونده‌ی اجرایی و صدور اجرائیه اقدام نماید. اجرائیه‌ای با این مضمون صادر می‌شود :
محکوم له: خانم x به نشانی: .......... 
محکوم علیه: آقای y به نشانی: ............
 
 بیشتر بخوانید: قانون مهریه چیست و چطور مهریه را دریافت کنیم

 
 
بسمه تعالی
به موجب درخواست اجرای حکم شماره دادنامه مربوطه ..............97099 محکوم علیه محکوم است به پرداخت مهریه به میزان ........ عدد سکه تمام بهار آزادی و خسارات دادرسی به میزان .......... تومان و نیم عُسر دولتی می‌باشد.
مرد که محکوم به پرداخت مهریه شده است موظف است ظرف 10 روز ترتیبی برای پرداخت مهریه اتخاذ نماید. از طرف دیگر این امکان برای مرد (زوج) وجود دارد تا 30 روز پس از ابلاغ اجرائیه، ضمن ارائه صورت کلیه اموال خود دعوای اعسار مطرح ضروریست که در اینجا معنی کلمات اعسار و معسر را با هم بررسی کنیم. اعسار در لغت نامه دهخدا به معنای نیازمند شدن و تنگ دست گردیدن آمده است و معسر به شخص نیازمند، فقیر و تهی دست گفته می‌شود در اصطلاح حقوقی معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی جز مستثنیات دین قادر به تأدیه دیون خود نباشد. بنابراین مردی که توانایی پرداخت مهریه را ندارد این عدم توانایی را با ارائه دادخواست تحت عنوان اعسار در دادگاه مطرح می‌نماید. هرگونه ادعایی از جمله ادعای اعسار باید در دادگاه ثابت شود و برای اثبات اعسار که اصولاً از راه شهادت است مرد باید شهادت نامه‌ی کتبی حداقل 2 شاهد را به مدتی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار خود ضمیمه کند. به عبارت دیگر شاهد باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرارمعاش مدعی اعسار، به این امر تسریح کند که با مدیون (زوج) به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی، اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت دانسته  و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد. پس از ثبت دادخواست، دادگاه مکلّف است نسبت به بررسی وضعیت مالی مرد جهت روشن شدن وضعیت مالی مرد اقدام کند در صورتی که اعسار مرد ثابت شود دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه‌ی وضعیت مرد، مهلت مناسبی برای پرداخت می‌دهد. با حکم تقسیط بدهی را صادر می‌کند. دادن مدت یا قسط بندی کردن مهریه مانع مطالبه‌ی میزان درخواستی مهریه از اموالی که مرد به دست آورده یا مطالبات وی نمی‌باشد.

نمونه رأی اعسار:

خواسته: اعسار از پرداخت مهریه
دادگاه با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به صدور رأی می‌نماید
رأی دادگاه
در خصوص دادخواست خانم/آقای .................... فرزند ............... به طرفیت خانم/ آقای ............ فرزند ............ با وکالت خانم / آقای ..................... خواسته صدور حکم اعسار از پرداخت مهریه مقرر در دادنامه شماره ........... و تقسیط آن با عنایت به جامع محتویات پرونده نظر به اینکه خواهان جهت اثبات ادعای خود به شهادت شهود استناد نموده و شهود وی نیز گواهی نموده‌اند که خواهان قادر به پرداخت نقدی و یکجای محکوم به نمی‌باشد و خوانده دلیلی دال بر تمکین مالی خواهان ارائه نکرده لذا دادگاه دعوی خواهان را به کیفیت مذکور مقرون به واقع تشخیص داده و یه استناد مواد 7 ، 9 و 11 از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 94 احراز اعسار خواهان از پرداخت یکجا و نقدی محکوم به به حکم تقسیط آن به صورت هر چهارماه یک سکه تمام بهار آزادی تا تسویه کامل محکوم به 114 سکه تمام بهار آزادی، به خوانده پرداخت نماید صادر و اعلام می‌نماید بدیهی است چنانچه خوانده اموالی بعد از خواهان به دست آورد می‌تواند نسبت به وصول محکوم به از محل آن‌ها اقدام نماید رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.

صدور حکم قطعی اعسار

هر یک از زوج یا زوجه می‌توانند با تقدیم دادخواست تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند برای مثال در رأی فوق الذکر که مرد محکوم به پرداخت مهریه هر 4 ماه یک سکه شده است مرد با کاهش در آمدش یا بالا رفتن قیمت سکه و زن نیز با عنایت به نرخ تورم و افزایش درآمد مرد می‌توانند تقاضای تعدیل اقساط را مطرح کنند. موضوع دیگری هم نیاز به توضیح دارد : تصور برخی مردم به این صورت است که بیش از 110 سکه قابل مطالبه نیست که این تصور کاملاً اشتباه است. مطابق ماده 22 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 «هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیت‌های مالی است. چنانچه مهریه بیشتر از این میزان باشد درخصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.» منظور ما ده این است که مثلاً اگر مهریه زن هزار عدد سکه تمام بهار آزادی باشد و مرد توانایی پرداخت داشته باشد زن می‌تواند آن را مطالبه و دریافت نماید، ولی در صورتی که مرد توانایی پرداخت نداشته باشد نسبت به 110 عدد اصل بر توانایی او بر پرداخت است مگر آنکه بتواند اعسار خود را ثابت کند و مازاد بر 110 عدد زن باید دارا بودن مرد را در محکمه ثابت نماید.
نویسنده: نسرین مه آبادی -وکیل دادگستری