جامعه پویا- خواص درمانی گیاهان برای همه پزشکان ثابت شده‌است و مواد اولیه بسیاری از داروهای شیمیایی نیز از گیاهان گرفته میشود. سداب یکی از گیاهان پرخاصیتی است که به رغم مزه بدی که دارد اما خواص درمانی آن بسیار زیاد است.
سداب، گیاهی علفی بومی قاره اروپاست. از این گیاه که بوی نامطبوعی دارد، در زمان قدیم برای مقابله با بیماری‌های مسری از جمله طاعون استفاده می‌شد. این گیاه بیش از ۸۰ ناراحتی را برطرف می‌کند.
بر طبق مدارک و کتب موجود گیاه سداب از قدیمیترین گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی ایران و دیگر ملل بوده و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد داشته است. امروزه نیز به علت اثرات منحصر به فرد در صنعت داروسازی از آن استفاده میشود. سداب گیاه بومی اروپاست، اما در کشور‌های دیگری نیز به طور گسترده کشت میشود
. این گیاه همیشه سبز بوده و دارای گل‌هایی به رنگ زرد و کوچک است که بوی زننده‌ای دارد و در گذشته برای مقابله با مرض وبا و بیماری‌های مسری دیگر از آن استفاده می‌شده است. بوی نامطبوع، تند و زننده این گیاه، حشرات را دور می‌کند و از آن برای درمان گزیدگی حشرات استفاده می شود.
در طب سنتی ایران این گیاه و گونه‌های آن به خوبی شناسایی و درمان بسیاری بیماری‌ها کاربرد داشته است، از نظر ابن سینا این گیاه، بسیار بادشکن و پالاینده رگ‌ها است و از خواص سداب برای درمان بیماری‌های مفصلی، گوش، حلق و بینی، اعصاب، ریوی، گوارشی، زنان، دفع انگل‌ها و کاهش میزان میل جنسی بهره می برد.
بیشتر بخوانید: هسپردین چیست و چه خواصی دارد و در چه میوه هایی یافت می شود
طریقه و میزان مصرف
جوشانده: جوشانده 5/0 تا یک گرم از پودر برگ در روز.
عصاره الکلی: 5/0 تا 1 میلی‌لیتر تا سه بار در روز.
مهم‌ترین اثرات
سقط کننده، آلرژی‌زا، ضددرد، کاهش‌دهنده میل جنسی، ضدباکتری، ضدشکنندگی عروق موئینه، ضدبارداری، ضدحساسیت، حساسیت‌زا، ضدالتهاب، ضداسپاسم، آنتی‌اکسیدان، ضدنفخ، ضدسرفه، قی‌آور، معرق، قاعده‌آور، افزایش‌دهنده حافظه، حشره‌کش، محرک، مقوی معده، کرم‌کش، بندآورنده خون‌ریزی و شل‌کننده عضلات.
ابن‌سینا در کتاب قانون راجع به سداب چنین گفته است:
سداب یا فیجن که انواع دارد، بهترین نوع آن کاشتنی است که در همسایگی درخت انجیر است. طبیعت آن گرم و خشک و دارای خاصیت بادشکن می‌باشد. با روغن و عسل قاطی کنند، برای زخم‌ها مفید است. خوردن و یا ضماد آن با عسل برای درد مفاصل سودمند است. با سرکه در بینی کنند، خون‌دماغ بند آید. آب پشت را می‌خشکاند و قطع می‌کند. آرزوی جماع را به کلی از بین می‌برد. پیچش و درد روده را علاج است. خاصیت قابض دارد. با عسل مخلوط کنند، زخم معده را شفا دهد. سداب را در روغن زیتون بجوشانند و بخورند، داروی کرم است. با زهرها مقاومت می‌کند. زیاده خوردن آن سم قاتل است.
در کتاب مخزن‌الادویه راجع به سداب چنین آمده است:
سداب که به یونانی فیجن گویند، سه نوع است. بهترین آن کاشتنی سبز تازه تندبوست که نزدیک به درخت انجیر روییده باشد. طبیعت آن گرم و خشک است. دارای خواص مقوی معده، ضد نفخ، قاعده‌آور، ادرارآور، خشک‌کننده آب پشت، سقط‌جنین کننده، رفع درد مفاصل، ضد کرم، مقوی هضم، ضد سموم و مانع آبستنی می‌باشد. مداومت بوییدن آن باعث ضعف بینایی و تاریکی قلب میشود و ضماد برگ آن جهت کاهش درد گزیدن عقرب و رتیل و سگ هار مفید است. جوشانده برگ آن در سرکه و استنشاق آن در بینی (چکاندن در بینی) در بند آمدن خون‌دماغ سودمند است.
حساسیت‌های پوستی حتی ممکن است در اثر تماس گیاه با پوست یا بدن ایجاد شود. همچنین استنشاق بوی گیاه ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ گردد. با توجه به عوارض شدید این گیاه توصیه میشود از مصرف خودسرانه آن پرهیز شود.
دیگر خواص سداب
* با بهبود عملکرد سیستم گوارشی، اشتها را باز می‌کند.
* قرار دادن برگ‌های تازه آن روی پیشانی، سردرد شدید را تسکین می‌دهد.
* سرفه و برونشیت حاد را با قرار دادن کمپرس سرد جوشانده آن روی پوست، برطرف کنید.
* درد روماتیسم، تپش قلب، سرگیجه و سردردهای مربوط به یائسگی را بهبود می‌بخشد.
* نوعی فلاوونوئید به نام روتین در آن، جریان خون مویرگ‌ها را تقویت می‌کند؛ بنابراین مانع بروز واریس میشود.
* کمپرس دم کرده آن روی چشم، خستگی چشم را برطرف می‌کند. قدرت بینایی را تقویت می‌کند.
* نفخ معده را رفع می‌کند.
بیشتر بخوانید: همه آنچه درباره خارگوش یا افسنتین و خواص آن باید بدانید
احتیاط
حساسیت‌های پوستی حتی ممکن است در اثر تماس گیاه با پوست یا بدن ایجاد شود. همچنین استنشاق بوی گیاه ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ گردد. با توجه به عوارض شدید این گیاه توصیه میشود از مصرف خودسرانه آن پرهیز گردد و در صورت موجود بودن داروهای صنعتی این گیاه، از آن‌ها با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی
کلیه قسمت‌های هوایی سداب سمی بوده و مصرف خودسرانه و خارج از حد دارویی می‌تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد. از مهم‌ترین عوارض جانبی گزارش‌شده می‌توان سقط‌جنین، حساسیت‌های شدید پوستی، مسمومیت کلیوی، مسمومیت کبدی، افزایش ضربانات قلب، افزایش پتاسیم خون و در مواردی مرگ را نام برد.