انواع طلاق چیست؛ طلاق خلع، رجعی و بائن

جامعه پویا- طلاق در لغت به معنای رهایی است ، اما طلاق در قانون به معنای جدایی زن و شوهر از همدیگر است.

طلاق یکی از مورد نکوهش ترین حلالها  در دین اسلام است. ضربات عاطفی و اجتماعی و اقتصادی طلاق بسیار سنگین است به همین دلیل هم در اسلام طلاق هر چند حلال دانسته شده اما مورد استقبال نیست.

در قوانین جمهوری اسلامی نیزقوانین طلاق از شریعت اسلام گرفته شده است.

 

 

 

بیشتر بخوانید: نشانه هایی که خبر از طلاق در آینده نزدیک می دهد

 

 

اگر زن و مردی قصد جدایی از هم را داشته باشند برای جدایی باید به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست  طلاق بدهد.

اگر طلاق توافقی و مورد قبول هر دو طرف باشد کار بسیار راحت تر است و دادگاه نیز با توجه به شرایط زوجین حکم طلاق را صادر می کند. اما اگر یکی از طرفین قصد طلاق نداشته باشد طرف دیگر باید برای دادگاه ثابت کند که زندگی مشترک دیگر امکان پذیر نیست و این موضوع زمان بر خواهد بود.

 

 

انواع طلاق

 

در قانون مدنی ایران دو نوع طلاق وجود دارد.

طلاق رجعی و طلاق بائن. که به صورت جداگانه هر کدام از آنها را توضیح می دهیم.

 

 

طلاق رجعی

افرادی که عقد دائم انجام داده باشند، می‌توانند نسبت به طلاق اقدام کنند. البته برای طلاق به اراده مرد نیاز خواهد بود. بر اساس ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی کشور طلاق رجعی یکی از دو نوع طلاق به شمار می‌رود. در این نوع از طلاق به مرد این اختیار داده شده است که در زمان عده رجوع نماید.

بر طبق شرع و قانون زنی که طلاق می‌گیرد تا مدت معینی که عده نام دارد، اجازه ازدواج مجدد را نخواهد داشت. این اقدام به منظور پاک بودن رحم و اطمینان حاصل شدن از نداشتن فرزندی از همسر سابق انجام می‌شود. ضمن اینکه این کار به نوعی احترام به رابطه زناشویی سابق است.

 

همان طور که آشنایی دارید پایان ازدواج می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. مرگ همسر، فسخ نکاح و طلاق از انواع پایان ازدواج به شمار می‌روند. انواع علل پایان ازدواج به همراه نوع ازدواج (دائمی یا موقت) و بارداری یا عدم بارداری زن در تعیین مدت زمان عده نقش دارد. در ادامه عده هریک را ذکر خواهیم کرد.

 

 

 

 

بیشتر بخوانید: چرا مردان میانسال خیانت می کنند و برای مقابله با آن چه باید کرد

شرع عده زنان را در طلاق دائم ۳ طهر در نظر گرفته است. منظور از طهر همان پاکی است و زنانی که ۳ دوره پاکی را پس از حیض و نفاس تجربه کنند، عده آنها به پایان خواهد رسید. لازم به ذکر است که منظور از حیض همان خونریزی ماهیانه زنان است که در هر ماه در زمانی خاص رخ می‌دهد و نفاس همان خونریزی پس از بارداری است. 

 

 

عده‌ای که برای زنان باردار در نظر گرفته شده است، تا زمان وضع حمل ادامه خواهد داشت.

در صورتی که پایان ازدواج بر اثر فوت شوهر باشد، عده مدت زمانی ۴ ماه و ۱۰ روزه خواهد بود که این مدت زمان در مورد ازدواج دائم و موقت صدق می‌کند. در صورتی که در زمان فوت شوهر، زن باردار باشد، عده تا زمان وضع حمل ادامه خواهد داشت.

 

 

هدف از حق رجوعی که در طلاق رجعی در نظر گرفته شده است، این است که مرد بتواند به آسانی به همسرش باز گردد. بدین ترتیب برای ادامه زندگی نیازی به عقد مجدد نخواهد بود. لذا مرد می‌تواند در صورتی که تصمیم به رجوع گرفته باشد، با هر سخن و یا عملی این موضوع را به همسرش تفهیم نماید. رجوع اثرات مثبت زیادی به همراه دارد که جلوگیری از سوء استفاده از زن مطلقه از مهمترین دستاوردهای ان است.

 

بیشتر بخوانید: طلاق عاطفی آسیبی جدی تر از طلاق رسمی

وقتی از قصد رجوع صحبت می‌کنیم، منظورمان این است در صورتی که مرد به طور قطع تصمیم بر ادامه زندگی مشترک خود بگیرد و بخواهد نسبت به تشکیل مجدد خانواده اقدام کند، میتواند درخواستش را به همسر مطلقه‌اش به صورت گفتار یا رفتار اعلام نماید. اما چنانچه مرد قصد رجوع نداشته باشد، رفتار یا گفتارش به معنای رجوع نخواهد بود. به عنوان مثال اگر مردی که قصد رجوع ندارد، در زمان عده دست همسرش را بگیرد و یا وی را در آغوش بکشد، این اقدام از لحاظ شرع و قانون رجوع برآورد نمی‌شود.

 

همان طور که گفته شده، چنانچه در زمان عده طلاق رجعی، رجوع اتفاق بیفتد، نیازی به عقد مجدد نخواهد بود. زیرا در این دوران تمامی آثار زوجیت وجود خواهند داشت. لذا مرد موظف است تا در این دوران نفقه زن را پرداخت نماید. در صورتی که مرد از چنین اقدامی امتناع ورزد، زن می‌تواند به طور قانونی از وی شکایت کند. قانون برای ترک انفاق ۶ ماه تا ۲ سال حبس تعزیری در نظر گرفته است.

 

طلاق بائن

طلاق بائن در نقطه مقابل طلاق رجعی قرار گرفته است. در این نوع طلاق به مرد اجازه رجوع در زمان عده داده نشده است. در طلاق بائن آثار زوجیت برقرار نیست و زن به عنوان زوجه شناخته نمی‌شود. بدین ترتیب رابطه زناشویی کاملا پایان می‌یابد و زن و مرد به یکدیگر حرام می‌شوند. بر طبق قانون زن در طلاق بائن حق درخواست نفقه نخواهد داشت و چنانچه یکی از آنها در مدت زمان عده فوت نماید، به طرف مقابل ارثی نخواهد رسید. لذا در صورتی که پس از طلاق زن و مرد تصمیم به تشکیل مجدد خانواده بگیرند، برای یکی شدنشان نیاز به عقد مجدد خواهد بود.

 

آشنایی با موارد طلاق بائن

بر طبق ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی کشور، مواردی برای طلاق بائن در نظر گرفته شده است که در ادامه آنها را ذکر می‌کنیم.

 

طلاق‌های پیش از نزدیکی

چنانچه طلاق مزبور در دسته طلاق‌های باکره یا غیرمدخوله جای گیرد، به آن طلاق بائن گفته می‌شود.

 

طلاق دادن زنان در دوران یائسگی

دوران یائسگی از دوران معمول در زندگی زنان به حساب می‌آید که بر طبق آن خونریزی ماهیانه برای همیشه قطع خواهد شد. در صورتی که زنان به دوران یائسگی وارد شوند، دیگر شرایط لازم برای بارداری را نخواهند داشت. زنان در بازه زمانی ۴۵ تا ۵۵ سالگی به یائسگی دچار می‌شوند. لذا طلاق دادن زنان یائسه نیز در دسته طلاق‌های بائن جای دارد.

 

طلاق خلع و مبارات

در صورتی که زن به خاطر تنفر از همسرش حاضر باشد تا مالی را به وی پرداخت نماید تا در ادامه شرایط لازم برای طلاق مهیا شود، به آن طلاق خلع گفته می‌شود. زن می‌تواند عین مهریه، معادل مهریه و یا مبلغی بیشتر و یا کمتر از آن را به عنوان مال مورد نظر به شوهرش پیشنهاد دهد. از آنجایی که زن با پرداخت تمام و یا بخشی از مهریه خود حق رجوع را از مرد می‌گیرد، طلاق خلع در دسته طلاق‌های بائن جای می‌گیرد.

 

اما در صورتی که زن تصمیم بگیرد تا مالی را که به همسرش بخشیده است را باز ستاند، طلاق بائن به طلاق رجعی بدل می‌شود. در چنین شرایطی مرد میتواند در دوران عده به همسرش رجوع نماید. در طلاق مبارات شرایط  آشنایی کمی متفاوت است. در این نوع طلاق علاوه بر اینکه زن از شوهرش متنفر است، مرد هم همین احساس را نسبت به همسرش دارد و ادامه زندگی برای هر دو طرف سخت و جان فرسا شده است. در این نوع طلاق زن می‌تواند بخشی از مهریه خود را به منظور پایان دادن به زندگی مشترکش پرداخت نماید که البته این مبلغ نمی‌تواند از مقدار کل مهریه بیشتر باشد. چون که این تنفر و علاقه به پایان دادن به زندگی مشترک حسی دو طرفه است که در مرد هم وجود دارد.

 

طلاق بعد از سه ازدواج

در صورتی که طلاق پس از ۳ ازدواج(با یک مرد) متوالی صورت پذیرد، به آن طلاق بائن گفته می‌شود. لازم به ذکر است که ازدواج‌های پیاپی می‌تواند در قالب عقد جدید و یا رجوع باشد. بدین ترتیب طلاقی که پس از سومین ازدواج با همسر رخ دهد، بائن خواهد بود و مرد اجازه رجوع در دوران عده را نخواهد داشت. در صورتی که زن و مرد تصمیم به ازدواج مجدد پس از سومین طلاق بگیرند، باید زن در ابتدا با مرد دیگری ازدواج نماید و پس از برقراری رابطه زناشویی از وی جدا شود تا امکان ازدواج مجددا با همسر سابق فراهم شود. در غیر این صورت زن و مردی که ۳ بار از یکدیگر طلاق گرفته اند برای همیشه به هم حرام خواهند شد.

 

در صورتی که زن در عسر و حرج قرارداشته باشد، طلاق از نوع بائن خواهد بود. به طور کلی قانون اجازه طلاق را به مرد داده است. اما در صورتی که زن از شوهرش وکالت طلاق گرفته باشد، این حق را خواهد داشت تا نسبت به طلاق اقدام نماید. علاوه بر این، در صورتی که زن بتواند به قاضی اثبات نماید در عسر و حرج قرار دارد، می تواند از همسرش جدا شود.