آفلاتوکسین چیست و در چه مواد غذایی وجود دارد و باعث چه بیماری می شود

جامعه پویا - آفلاتوکسین نوعی سم است که در حبوبات و مغزهها یا آجیل رشد می کند و برای سلامت انسان بسیار خطرناک است. 

آفلاتوکسین سم قارچی است که در ذرت ، بادام زمینی و پسته به راحتی به این سم آلوده می شود. 

آفلاتوکسین در چه مواد غذایی وجود دارد 

آفلاتوکسین در نان‌های کپک‌دار وجود دارد و بسیاری از دام‌ها با این نان‌ها تغذیه می‌شوند  که در بدن دام متابولیزه شده که با خوردن نوع B۱ آن را به فرمت دیگر یعنی M۱ تبدیل و دام آن را مانند سموم دیگر که می‌توانند وارد شیر شوند، در شیر خود ترشح می‌کند. بسیاری ازترکیبات مانند آجیل کهنه و در بسیاری از مواقع با ظاهرخوب، می تواند حاوی آفلاتوکسین باشد؛ هدف از صحبت‌های بنده تایید یا رد هیچ موردی نیست اما صنایع به صورت کلی از نظر بهداشت مواد غذایی باید مورد نظارت بیشتری باشند.

چه کنیم که در معرض آفلاتوکسین قرار نگیریم 

همانطور که گفته شد آفلاتوکسین در بادام زمینی به راحتی رشد می کند. بنابراین اگر بادام زمینی یا کره بادام زمینی استفاده می کنید توجه داشته باشید که از یک برند معتبر این ماده خوراکی را تهیه کنید که از بهداشت آن اطمینان داشته باشید. قسمت های بدون رنگ، کپک زده و چروکیده را نیز از آن جدا کرده و دور بریزید و برای به حداقل رساندن خطر این ماده ، سازمان غذا و داروی جهانی غذاهایی را که حاوی آفلاتوکسین هستند ، مثل کره بادام زمینی و خود بادام زمینی را چک می کند که بدون رنگ باشد. می توانید سم آفلاتوکسین را ببینید یا بو کنید و همین ذرات کوچک باز هم خطرناک هستند . مطالعات نشان می دهد که اگر این ماده را بیشتر از 1 گرم مصرف نکنید ، خطری برایتان ندارد، یعنی باید کم تر از یک قاشق از این ماده در 100000 کیلوگرم ماده غذایی وجود داشته باشد که آسیبی به بدن شما نمی رساند . 100000 کیلوگرم غذا را می توان در یک شهر کوچک پخش کرد.

سم موجود تولید شده توسط قارچ های رایجی هستند که در هر جایی از خاک یافت می شوند و به همین دلیل احتمال وارد شدن آن ها به غذا بعد از برداشت محصول وجود دارد .

آفلاتوکسین در چه مواد غذایی ممکن است وجود داشته باشد 

گزارشات نشان می دهد که برنج بیش از همه مستعد این است که آفلاتوکسین داشته باشد . رشد قارچی نیز بیشتر در اطراف محصولاتی صورت می گیرد که رطوبت بیشتری داشته باشند و در نتیجه بی رنگی در غلات به وجود می آید که کیفیت آن را نیز دچار مشکل می کند .

لوبیاها و بادام زمینی نیز در رژیم های غذایی مخصوصا در آفریقا یک مکمل محسوب می شوند اما باز هم احتمال دارا بودن آفلاتوکسین در آن ها وجود دارد . میزان رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین ها در حبوبات به دما ، رطوبت ، نوع خاک و محل ذخیره محصولات بستگی دارد.

این ماده را می توان در محصولات مختلفی از جمله فلفل سیاه ، زردچوبه ، هل ، میخک ، زیره سبز ، گشنیز و زنجبیل یافت. علاوه بر وجود آفلاتوکسین در تخم مرغ ها و شیر خام گاو گزارش شده است . از آن جایی که دانه های تحت تاثیر قرار گرفته به آفلاتوکسین ها اجازه می دهند که وارد زنجیره غذایی شوند ، بنابراین بیشتر تخت تاثیر شرایط اقلیمی قرار خواهند گرفت . در یکی از مقالات چاپ شده در اکتبر ۲۰۱۹ در یک ژورنال علمی، بر اساس استاندارد ایران، میزان غلظت سم آفلاتوکسین M۱ در ۹ درصد از شیر و ۱۰ درصد کل فرآورده‌های لبنی بیشتر از سطح استاندارد ایران بود و در سنجش با استاندارد اروپا این میزان در ۲۵ درصد شیر و ۱۸ درصد کل فرآورده‌های لبنی بالاتر از استاندارد گزارش شده است. میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانو گرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است

آفلاتوکسین باعث چه بیماری می شود

عمده ترین بیماری که گفته می شود ممکن است به دلیل مصرف آفلاتوکسین اتفاق بیفتد بیماری سرطان کبد است. البته سرطان اولیه کبد ناشی از سیروز هپاتیت است و سرطان کبد براثر مصرف آفلاتوکسین بسیار نادر است. 

منابع :  cancer / aflasafe / forntiersin /ایرنا