جامعه پویا -ویتامین دی یکی از مهمترین ویتامین های مورد نیاز بدن است که در ایجاد ایمنی دربرابر ویروس ها در بدن بسیار تاثیرگذار است. این ویتامین در استحکام استخوانها نیز تاثیر زیادی دارد.
ویتامین دی، ویتامین‌های محلول در چربی است، که به رشد و استحکام استخوانها از طریق کنترل تعادل و افزایش میزان جذب کلسیم و فسفر و منیزیم کمک می‌کند.
نورِ خورشید ظهر (حدود ساعت ۱۰ تا ۳) منبع اصلیِ این ویتامین است که کوله کلسیفرول یا همان ویتامین دی۳ را در لایه‌های ژرفتر روپوست می سازد.
ویتامین دی، در واقع نوعی هورمون به شمار میآید که فعالانه به رشد مغز یاری می‌دهد و برآورد می‌شود تا با ۲۰۰ تا ۲۶۰۰ ژن تعامل داشته باشد و همچنان هر روزه به این شمار افزوده می‌شود.
با اینکه تأثیرات ویتامین دی، بسیار گسترده‌است اما معمولاً کمبود این ویتامین را بیشتر مرتبط به پوکی استخوانها، عدم تعادلِ میزان هورمون‌های پاراتیروئیدی و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌بینند که منجر به عدم توجه به جنبه‌های بسیار موثرِ دیگرِ این ویتامین می‌شود و از اهمیت و توجه بیشتر به این ویتامین می‌کاهد.
بیشتر بخوانید: خواص ویتامین ث در بدن چیست وچطور به درمان کرونا کمک می کند
فقط برخی از ماهی‌های پرچرب مانند سالمون (نه قزل آلای سالمونی بلکه خود سالمون) و ساردین، شاه ماهی و برخی دیگر از ماهی‌های چرب، حاوی مقدار قابل توجهی از این ویتامین هستندکه خود فرایند سرخ کردن هم می‌تواند نیمی از ویتامین دی آنها را از بین ببرد
در واقع عدم وجودِ ویتامین دی در غذاها و برخورد نکردن مستقیم نور خورشیدِ ظهر (بین ساعات ۱۰ الی ۳) با پوست بدن از عوامل اصلیِ وجودِ فقر ویتامین دی در دنیاست.
تخمین زده شده که حدود یک میلیارد نفر در دنیا، به فقر ویتامین دی دچارند که این فقر در آمریکا بین ۳۶ تا ۵۴ درصد و در ایران بالای 67% در حالی که این کمبود در فصل زمستان و بعد از آن، به دلیل کمبود خورشید یا حتی به دلیل کرونا (بعلت خانه نشینی) بسیار افزایش پیدا می‌کند.
همه جای دنیا، این فقر در زنان و اطفال بیشتر دیده می‌شود، همه اینها در حالی است که این ویتامین از ویتامین‌های حیاتی بوده و نقش بسیار اساسی در مریض نشدن، زودتر خوب شدنِ حتی بیماری‌های تنفسی و ساده؛ مثل سرماخوردگی تا کرونا (Covid-19)[۱۰]، کارکردِ درستِ بسیاری از ژن‌ها، رشد و نمو صحیح و بهترِ اطفال حتی در سنین آتی آنها،را دارد به طوری که کسانی که در سنین پایین دچار کمبود ویتامین دی نبوده‌اند، در مراحل بعدیِ رشد خود نیز، بسیار سالم‌تر بوده‌اند.
کمبود ویتامین دی با بدن چه می کند
کمبود ویتامین دی به این معنی است که استخوانهای بدن شما محافظت و حمایت کافی برای رشد و تراکم بیشتر را دریافت نمی‌کنند. با توجه به مطالعاتی که اخیراً انجام شده است، ۲۰ درصد از افراد بزرگ‌سال و حدود ۱۵ درصد از نوجوانان دچار کمبود ویتامین دی هستند. سنین قبل از سی‌سالگی، بهترین زمان است که استخوانهای بدن بیشترین تراکم لازم را بسازند. بعد از این سن، یعنی همان سی‌سالگی تراکم استخوانها کم می‌شود و حفظ تعادل و همچنین قدرت ماهیچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به همین دلیل است که با بالا رفتن سن، خطر پوکی استخوان و شکستگی آنها در اثر زمین افتادن بالا می‌رود. بعد از ۳۰ سالگی مصرف و جذب ویتامین دی همچنان جایگاه مهم خود را حفظ می‌کند چرا که لازم است این اطمینان را به شما بدهد تا با پا گذاشتن به سن می‌تواند تراکم استخوانتان را حفظ کند.
بیشتر بخوانید:اسید فولیک چیست و چه خواصی دارد
کمبود ویتامین دی در کودکان
کمبود ویتامین دی در کودکان با علایمی همراه است. بدن کودک زودتر از بدن بزرگسالان در برابر کمبود ویتامین دی واکنش نشان می دهد .علایمی که بدن کودک در برابر ویتامین دی نشان می دهد به این شرح است :
گرفتگی عضلات، تشنج و مشکلات تنفسی
تاخیر در رشد دندان ها
گریه‌های اذیت کننده کودکان
مستعد بودن به عفونت‌های مختلف تنفسی
مشکلات تنفسی به علت نرمی قفسه سینه
رشد ضعیف و وزن کم
تضعیف ماهیچه های قلب
علائم معمولی نرمی استخوان مانند جمجمه نرم، پرانتزی بودن استخوان های پا ، پرش شدید پاها، درد مکرر ماهیچه های پا و ضعف عمومی بدن.
آنچه در مورد ویتامین دی اهمیت دارد، دانستن این نکته است که لزومی ندارد صبر کنید تا به کمبود ویتامین دی مبتلا شوید تا بعد از آن به فکر تأمین میزان مورد نیاز و یا مصرف مکمل و قرص‌های دارویی حاوی ویتامین دی و یا آمپول ویتامین دی بیفتید. بهتر است مصرف این قرص‌ها را به صورت مداوم و به میران ماهی یک عدد مصرف کنید. البته دز مصرفی شما به میزان ویتامین موجود در بدنتان بستگی دارد و بهتر است برای اطمینان خاطر، آزمایش خون دهید. این میزان با توجه به سن، نوع پوست و حتی بیماری‌های دیگری که ممکن است وجود داشته باشد، متغیر است.
چطور ویتامین دی مصرف کنیم
مصرف ویتامین دی به سن، میزان کمبود ان در بدن، بیماری احتمالی و میزان آفتابی که دریافت می کنید دارد. اما دکتر مینو محرز برای افرادی که بیماری خاصی ندارند یک عدد قرص با واحد 50 هزار ویتامین دی در ماه را کافی دانسته است. البته برای اینکه دقیقا بدانید چقدر ویتامین دی لازم دارید حتما باید آزمایش خون بدهید، اما ویتامین دی از جمله داروهایی است که وزارت بهداشت اجازه داده بدون نسخه نیز در اختیار مردم قرار گیرد. چراکه ایرانیان به دلیل شرایط اقلیمی و فرهنگی و همچنین ژنتیکی دچار کمبود ویتامین دی هستند.
البته تغذیه نیز بسیار اهمین دارد. قارچ، تخم مرغ، گوشت ماهی سالمون در تامین ویتامین دی بدن بسیار موثر است.
تاثیر ویتامین دی در کرونا
از آنجایی که ویتامین دی سیستم ایمنی بدن را بالا می بر دکتر جلال‌الدین میرزای رزاز، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه کشور می گوید: کمبود ویتامین D می‌تواند ایمنی بدن را کاهش دهد. بنابراین اگر کمبود ویتامین D داشته باشیم مقابله با ویروس‌کرونا برای بدن سخت‌تر می‌شود. این ویتامین ارتباط مستقیمی در مقابله با کووید ۱۹ ندارد، اما مصرف آن بی‌فایده نیست. با این توجیه که اگر ویروس وارد قلب و ریه شود و به آنزیم‌های آنژیوتنسین حمله کند، کمبود ویتامین D فعالیت آن را تسهیل می‌کند. شاید یکی از عواملی که ما مرگ و میر جوان هم در کشور داریم، همین کمبود ویتامین D باشد.