جامعه پویا- روستای ماخونیک، یا روستای آدم کوتوله ها، در قصه‌ها و افسانه‌ها نیست روستایی است که در خراسان کشورمان ایران که ویژگیهای منحصر به فرد آن باعث شده به قطب گردشگری تبدیل شود.
ماخونیک روستایی است که در دهستان دُرُح بخش مرکزی شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی واقع شده‌است. این روستای از روستاهای شگفت‌انگیز جهان به حساب می‌آید. تا یک قرن پیش، ساکنین روستای ماخونیک حدوداً نیم متر از متوسط قد ایرانی‌ها کوتاه‌تر بودند. در اولین بخش کتاب "سفرهای گالیور" نوشته "جاناتان سویفت"، لئومل گالیور به سواحل جزیره "لیلیپوت" می‌رسید و با مردم این جزیره روبرو می‌شود که تقریباً سانتی‌متر قد دارند و این موضوع یک داستان جالب و رویایی برای ما بود. بدون اینکه بدانیم روستای ماخونیک در ایران افرادی با ویژگی لیلیژوت‌ها دارد.
بیشتر بخوانید: روستای لالون یا لالان کجاست و چطور به آن سفر کنیم
چرا اهالی روستای ماخونیک کوتاه قد هستند
تا یک قرن پیش ساکنان این روستای 1500 ساله در 75 کیلومتری غرب مرز افغانستان، تنها یک متر قد داشتند و حدوداً 50 سانتی‌متر از میانگین کلی قد ایرانی‌های کوتاه‌تر بودند.
سوءتغذیه یکی از دلایل اصلی کوتاهی قد ساکنان ماخونیک بود. پرورش حیوانات در این منطقه دورافتاده با آب‌وهوای خشک بسیار دشوار بود و محصولات قابل پرورش کشاورزی نیز محدود بود. ساکنان این روستا به غذاهای گیاهی مانند کشک‌بنه (از کشک و نوعی پسته کوهی) قناعت می‌کردند.
بیشتر بخوانید: جنگل جهان نما کجاست و چطور به آن سفر کنیم
یکی از عجیب‌ترین مسائل بی‌توجهی مردم روستا به چای بود که بخش جدانشدنی تغذیه و مهمان‌نوازی ایرانی است. یکی از متولدین روستای ماخونیک با اشاره به علاقه‌ی مصرف‌کنندگان تریاک به چای می‌گوید: "وقتی کودک بودم کسی چای نمی‌نوشید. اگر کسی چای می‌نوشید سربه‌سرش می‌گذاشتند که او معتاد به تریاک است.
ویژگی روستای ماخونیک
این روستا به دلیل کوتاهی قد ساکنانش خانه‌هایی با سقف بسیار کوتاه دارد و معماری ویژه ان باعث جذابیت برای گردشگران شده‌است. بسیاری از گردشگران برای اینکه بتوانند وارد خانه شوند باید خمیده راه بروند.
بی نظمی خاصی در معماری خانه‌های ماخونیک وجود دارد. این خانه‌ها هیچ مهندسی نشده‌است و علاوه براینکه سقف کوتاهی دارد نصف خانه در زیر زمین ساخته شده تا در تابستان و زمستان از گزند گرما و سرما در امان باشد.
بیشتر بخوانید: دریاچه شورابیل کجاست و چطور به آن سفر کنیم
نژاد مردم ماخونیک
جالب است بدانید ماخونیک‌ها مردمانی بسیار بسیار کم توقع هستند. انها بسیار قانع هستند و با حداقل‌ها زندگی می‌کنند آنها 300 سال قبل از افغانستان به ایران مهاجرت کرده و در روستای ماخونیک ساکن شدند و هویت ایرانی پیدا کردند هرچند این اواخر زندگی مردم ماخونیک کمی تغییر کرد و بهتر شد اما نکته مهم این است که آنها خودشان هم هیچ تلاشی برای تغییر سبک زندگی‌شان ندارند.
مردم ماخونیک گوشت نمی‌خورند. انها با اینکه دامداری دارند و بز زیاد دارند اما بزها را ذبح نمی‌کنند. لبنیات از جمله کشک ماده غذایی اصلی انهاست.
به همین دلیل هم قد کوتاه مانده و سوء تغذیه آنها برطرف نمی‌شود. مردم این منطقه ازدواج فامیلی دارند و با غریبه ها تقریبا وصلتی ندارند به همین دلیل هم نژاد کوتوله بودن انها تغییری نمی‌کند. از 300 سال قبل تا به امروز مردم این منطقه در بلند‌ترین حالت یک متر و نیم بوده‌اند. در ورودی خانه آنها معمولا یک متر است.
آثار تاریخی
سنگ سیاه ماخونیک، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر و منزل سرگردونی نادر مرده وجود دارد که به ارزش تاریخی و گردشگری این روستا افزوده و روزانه افراد بسیاری برای بازدید از این روستا به این منطقه سفر می کنند. روستای ماخونیک امروزه به عنوان یک روستای شگفت انگیز، هدف گردشگری بشمار می رود.
چطور به ماخونیک سفر کنیم
از چند طریق می توان به ماخونیک سفر کرد، آسان‌ترین راه هواپیماست. شما می‌توانید با هواپیما به فرودگاه بیرجند رفته و از آنجا با ماشین کرایه یا اتوبوس به ماخونیک بروید. می‌توانید با قطار به بیرجند بروید و از آنجا به ما خونیک بروید یا اینکه می‌توانید از تورها برای سفر به ماخونیک کمک بگیرید. تورها بهترین روش هستند چرا که اقامت گاه شما کاملا مشخص است و برنامه ریزی دقیقی هم برای سفر می‌کنند. البته بهتر است با یک تور مجوز‌دار و با سابقه خوب ، سفر کنید